Koškepuško
Koškepuško
Tiettih-uv:
Tovle iä lamâš puolâšcuheh, kost siäiluttiđ kuolijd (teikkâ piärguid) te tondiet toid ferttii kuškâdiđ vâi toh siäiluččii keesi paijeel
Puškoid kuškâdeh kiđđuv talle ko iä lah innig nuuvt puollâšeh
Koškepuško kevttii tovle ruttân. Talle ko kunâgâs haldâšij Suomâst te koškepuškoigijn puovtij mäksiđ viäru kunâgâs sundeid. Ovdâmerkkân 1550-lovvoost oovtâ sämmilij viäru lâi 60 kg koškepuško ivveest.
Videost uáiná, maht kuškâdiđ puško.
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt 2016
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Koškepuško
Kåʹšǩǩnuʹǩǩeš
Goikehávga
Sarepiirak
Sarepiirak
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak sarepiirak.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Ravvuu mield puávtáh rähtiđ meiddei saremuffinsijd
Amnâseh
Vuáđđu:
200 grammâ vuojâ dahje margarijni
2 dl sukkâr
2 känimane
4 dl nisujáávuh
4 tejâpastem tievâ liäibumpulver
2 tejâpastem tievâ vaniljasukkâr
Tievâdâs teikkâ paajaaš
1 litter sareh
2 dl suvrâlahcâ
1 dl sukkâr
2 känimane
Raavâ:
Vuosmužžân koolgah fiärruđ suptân timmâ margarijni/vuojâ já sukkâr. Lasseet toos känimoonijd ovtâi siämmást ko fiäruh. Siävut talle jáávuid oohtân já lasseet tááigán. Täigi lii vaalmâš já tom sáátáh njuottâđ peeldi oolâ teikkâ kákkuvuormân.
Tievâdâsâst lebbee vistig soorijd tääigi oolâ. Talle fiäru suvrâlaavcâ, sukkâr já moonijd oohtân. Leškii täsivis siävuttâs soorij oolâ. Talle puávtáh pieijâđ kááhu uuvnân. Pasa kááhu 200C asteest suulân 30 – 40 minuttid.
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Piärgui kuškim
Piärgui kuškim
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak koškepiärgu.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Raavâ: Mika Keskitalo, Vuáčču
Säänih:
Ertpeeli – kylki
čuárbpeeli – paisti (pakara/reisi)
čuámáttâs – lapa
sielgitekki – selkäliha
kuocâgiđ – mädäntyä
rovisältti – karkeasuola
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Kozzâmäälis já ođđâmij vuoššâm
Kozzâmäälis já ođđâmij vuoššâm
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak ođđâmeh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Raavâ: Maarit-Anni Länsman Áŋŋelist.
Säänih:
oođâ, ođđâm – luuydin
nuurâs – konttiluu (ylin lavassa t. paistissa)
njiecâkkâs – konttiluu (alin takajalassa)
čuožžâmâs – konttiluu (ylin takajalassa)
kozzâ, koozâh – kavio, kynsi
kumppâstiđ – tehdä kumpuksia/veripalttuja
kuolgâ – karva
tarjâđ, tárjá – pystyä tekemään kuumuudesta huolimatta
čieskâđ – halkoa
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Márfum
Márfum
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak márfum.pdf
Sänilisto: ak márfumsäänih.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Áilu márfu -video
Kukkodâh: 2:16
Pyevtitteijee: Algâalmugij elleekovekuávdáš Skábma ja Yle Unna Junná
Fáárust: Áilu Näkkäläjärvi ja Anni Näkkäläjärvi
Savâstâllâmfáádáh:
Mii lii márfum?
Mast maarfijd uážžu?
Maid kalga pieijâđ märfitááigán?
Maid Áilu parga ovdil ko lasseet voorâ?
Muštâvetteđ-uv maarfij nomâttâsâid?
Maht maarfijd kalga vuoššâđ?
Mondiet Aailu mielâst määrfih láá njálgáh?
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Áilu márfu
Čunoikákku
Čunoikákku
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak čunoikákku.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Amnâšeh:
3 mane
2 dl sukkâr
200 g vuojâ
2,5 dl pottáákjáávuh
1 tp liäibumjáávuh
2 tp vaniljasukkâr
Puávtáh lasettiđ tááigán meiddei rusinaid.
Passeem:
Uuvnâst 175C / 1 tijme
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Čuhčâ já ton pahheem
Čuhčâ já ton pahheem
Videost ákku čáittá, maht kalga čuuvčá pahheeđ.
Stivrejeijee: Kirsti Länsman
Pyevtitteijee: Säämi máttááttâskuávdáš, YES-proojeekt (2008)
Fáárust: Birit-Kirsti Länsman, Hillá ja Jenna Portti.
Savâstâllâmfáádáh:
Mii lii čuhčá?
Kost čuhčá oro?
Maggaar čuuvžâ lii uáiniđ?
Maggaar jienâ čuuvčást lii?
Maid tot porá?
Kuás já kost olmooš táválávt uáiná čuuvčáid?
Maggaar ävkki tast lii ulmuid?
Savâstâllâmfáádáh videost:
Maid ákku toovâi čuddust?
Nabai moos ákku keevtij tolgijd?
Maid čuhčá lâi puurrâm?
Tiettih-uv:
Čuhčá lii Suomâ stuáárráámuš meccikänilodde
Kuáppil lii niŋálâs čuhčá
Čuhčá lii Koskâ-Suomâ eennâmkoddelodde
Jis kiinii ij kuldâl já lättee jiermittemeh te puáhtá ettâđ, ete “Tun kal lah ubâ čuhčá”
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Árbi
Kárdum
Kárdum
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Miäcástemsäänih: ak säänih miäcástem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Tiettih-uv:
Kárduđ uážžu tuše meridum aigijn: kiđđuv muáddi mánuppaje
Riävskákielâ rähtih suávist teikkâ poijust
Rissijn rähtih ääiđi já kaskoo páácá kevidâh, moos kiellih váárvu stälilääigist
Mánujoto, jánduräigi já šoŋŋâ vaigutteh toos, maht riävská jotá
Riävská molso ivnes iveääigi mield
Iänuduv kuávlust riävská lii tehálâš lodde já tondiet tot lii-uv Iänuduv vaakunlodde
Kuobbâreh
Kuobbâreh
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Sänilisto: ak kuobbâreh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Tiettih-uv:
Meecist nuurrum puurrâmkuobbârijd ij uážu puurrâđ vuošâhánnáá ađai toid ferttee tuoldiistittiđ ovdil ko toid áigu puurrâđ
Mirkkâkuobbâr ij uážu puurrâđ ollágin tondiet, ko tot lii mirhâlâš
Kuobbâreh láá poccui hersku. Tondiet motomeh puásuiulmuuh iä puurâ toid peic šeštih poccui várás
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Muorjim
Muorjim
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Sänilisto: ak muorjim.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Tiettih-uv:
Vuorâččâsmmuorjijd láá kiävttám kumestâs, uávipohčâs já vaibâmvuođâ estâdmân
Luámánijd láá kiävttám mielâ virkosmitmán sehe tipšođ vošmâdeijee häävijd já kodáttuvâid. Lyemelostâteejáin láá tálkkum kumestâs
Kuškâdum riätkámuorjijd kevttih motomin njađosin pippur saajeest
Sukkâristum juuŋâid poreh oovtâst poccuusteiháin
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
