Potákkij kalvem já pajedem
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Potákkij kalvem já pajedem
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Uánihis info já säänih: ak potákkeh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Videost kielâpiervâl Piäju párnááh láá paajeedmin potákkijd
Kuvvim: Heli Aikio, Maiju Saijets
Čuoppâm: Maiju Saijets
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt 2016
Ovdil ko potákkijd puáhtá kesimáánust kalveđ te toid ferttee iđettiđ lieggâsist. Pottáákeennâm ferttee kendiđ ovdil ištâdem já njuoskâdiđ keesi čoođâ vai potákkeh šodâččii. Potákkijd pajedeh táválávt čohčâmáánust. Išen kevttih kyehi.
Savâstâllâmfáádáh
Kuás potákkijd kalveh enâmân?
Maid ferttee porgâđ ovdil ko potákkijd puáhtá kalveđ?
Kuás potákkijd pajedeh?
Maggaar išeniävu pottáák paajeedmist taarbâš?
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Pååttǩi kaggmõš
Šiiveettuálu
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Infotekstâ: ak info šiiveettuálu.pdf
Sänilisto: ak säänih šiiveettuálu.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
kussâ – niŋálâš (enni)
vuáksá – ores (eeči)
kälbi – pärni
nuorâkkâš – ive puáris kälbi
Savâstâllâmfáádáh:
Kost kuusah äässih?
Moin nommáin koččoh ores ađai eečikuusâ?
Mii lii nuorâkkâš?
Kalle čuávji kuusâst láá?
Moin pustuváin kuusâ noomah älgih taan ive?
Maggaar noomâ adeliččih kuusân?
Maid kusâmielhist puáhtá rähtiđ?
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Kuálástemniävuh
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Kuálástemsäänih: ak kuálástem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Pyydykset ja välineet – Pivdoseh já niävuh
airo – áiru, ááiru
haavi – haavi
jata – joddee
kalakellari – kyelikiällár
käpy (verkon korjaukseen) – kiäpu, kiävu
mela – meeli, mele
nuotta – nyetti, nyeti
siima – sijmá, siijmá
siima (selkäsiimassa) – vuoggâčielgi
syötti, täky – septi, seepti
ulku – ulgâ, uulgâ
vapa – stággu
venesatama – sátku
verkko – viermi
viehe – vuoggâ, vuogâ
äyskäri – asker ~ ávskár
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Viermikuálástem
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Kulgâdemsäänih: ak kulgademsäänih.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Tállân, ko jieŋah šuddeh te kuálásteijeeh vyelgih suáppuđ viermijd čáácán. Peeivi vyerdim maŋa sij vyelgih kuohâđ viermijd. Jis sij koddeh kuolijd te taid ferttee čuomâstiđ já čolliđ. Ko viermih pajeduvvojeh čääsist te toh láá njuoskâm. Tondiet toid ferttee pieijâđ kuškâđ uulgâi oolâ. Tovle puoh pyeremuš äigi kuálástiđ lâi esken čohčuv tondiet ko viermih lijjii talle pumbulist rähtum já keessiv toh njivluu jotelávt. Čohčâ lii vala-uv puoh tehálumoš kuálástemäigi, ko talle lii šaapšâ kođoäigi já tot cááŋá pyereest viärmán.
Kulgâdem-video:
Video pyevtitteijee: Meccihaldâttâs/Yle Sápmi
Muštâleijee: Biret-Ingá Pieski
Video luosâpivdemsäänih – Videon lohenkalastussanasto
teedâ, tedduu – paino
čyeimi – sauvoin
čuáimuđ, čuáimum – sauvoa
Tiänu – Teno-joki
viermi, viermih – verkko
kááijumliivih – pelastusliivi
kulgâdiđ, kuulgâd – kulkuttaa, ajoverkkokalastus
kobđottâs – kelluke
luosâ – lohi
luosâšoŋŋâ – lohenpyynti-ilma/-keli
rešmi – verkon paula
suhhee – soutaja
vyelirešmi – alapaulu
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Golgadeapmi
Sáimmastallan
Čollim
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Čollim-sänilisto: ak čollim.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Koldem
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Koldemsäänih: ak koldem.pdf
Suomi – Inarinsaame
nuotallaolija/nuottaaja – koldee
nuotanperä – nyetipottâ
nuotanvedon aika – koldempaje
nuotata – koldeđ, koldám
nuotta – nyetti
Videost uáiná maht nuáttuđ
Pyevtitteijee: Meccihaldâttâs, Párnái elleekoveleirâ 2015
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Nuohttun
Viermij čihtâm
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Čihtâmsäänih: ak čihtâm.pdf
Suomi – Inarinsaame
käpy – kiäpu, kiävu
paula (verkon) – rešmi, reešmi
reikä (verkossa) – idâluátu, -luáđu
pitkäsiima – vuoggâčielgi
selkäsiima – njomâldâh, njomâlduv
silmäpako (solmuvirhe verkossa) – jotteečalme
verkko (isosilmäinen) – juálooh
verkko (pienisilmäinen) – paskooh
Verbit – Veerbah
paikata verkkoa – čihtâđ, čiivtâm, čihtá
pauloittaa (verkkoa) – muárdiđ, muárdám
tehdä virhe verkkoa kutoessa – eeijiđ, iäjám, iäjá
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Uággum
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Uággumsäänih: ak uággum.pdf
Kuálástemsäänih: ak kuálástem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Suomi – Inarinsaame
avanto – runne, rune
kaira – jieŋânááváár
mato – máátu, mááđu
onki, viehe, vapa – vuoggâ, vuogâ
sohjokauha – šuávlikukse, -kuvse
täky – septi, seepti
uistin – uuštâ, uštuu
Verbit – Veerbah
syödä (kalasta) – časkâdiđ, časkâd
saada (kala) – koddeđ, kodám
nykiä (siimasta) – nivkkeđ, nivkká
nykiä (siimaa) – nivkkođ, nivkko
kairata/porata – puuhâđ, puuvâm, pohá
onkia – uágguđ, uágum, uággu
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Risseäiđi -video
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Risseäiđi rähtoo vuosij merkkim várás keessiv ađai talle ko láá loostah muorâin. Taan risseääiđi ceggim lii heiviittum tälvimaailmân
Videost Aanaar sämikielâg tipšopárnááh peessih ceggiđ risseääiđi, ko Mánnu Säämipárnái kulttuurkuávdáš uárnee Párnái äiđipargoh-tábáhtus Sajos šiljoost.
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt (2015)
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Reʹssčuâl
Nijttopargoh ađai lááju
Potákkij kalvem já pajedem
Ympäristö & luontoyhteys
Šiiveettuálu
Ympäristö & luontoyhteys
Kuálástemniävuh
Ympäristö & luontoyhteys
Viermikuálástem
Ympäristö & luontoyhteys
Čollim
Ympäristö & luontoyhteys
Koldem
Ympäristö & luontoyhteys
Viermij čihtâm
Ympäristö & luontoyhteys
Uággum
Ympäristö & luontoyhteys
Risseäiđi -video
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Ympäristö & luontoyhteys
Nijttopargoh ađai lááju
Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Infotekstâ, säänih, savâstâllâm: ak lááju.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân
Savâstâllâmfáádáh:
Moin vuovijn suoinijd puáhtá nijtteđ?
Kuus suoinijd pieijih kuškâđ?
Kost kuškâm suoinijd vyerkkejeh?
Mondiet suoinijd sälttejeh?
Kii porá suoinijd?
Suomâkielâ – Anarâškielâ
harava – hááráv
haasio – haasi
heinähanko – háŋgu
heinänteko – lááju
lato – láátu
viikate – liššá
viikatteenvarsi – liššánovdâ
suova – lyevi
niittokone – nijttemmmaašin
tahko – tákku
Verbit – Veerbah
haasioida – haasiđ, haasiim
haravoida – hárávuššâđ, hárávušám
hioa – saijeeđ, sajam
niittää – nijtteđ, niijtám
suolata – salttiđ, salttiim, sälttee
suovata – luávádiđ, luávvád
tahkota – tákkudiđ, tákkud
tehdä heinää, heinätöitä – laijiđ, laijiim, läijee
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ