Potákkij kalvem já pajedem

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Potákkij kalvem já pajedem

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Uánihis info já säänih: ak potákkeh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Videost kielâpiervâl Piäju párnááh láá paajeedmin potákkijd
Kuvvim: Heli Aikio, Maiju Saijets
Čuoppâm: Maiju Saijets
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt 2016

 

Ovdil ko potákkijd puáhtá kesimáánust kalveđ te toid ferttee iđettiđ lieggâsist. Pottáákeennâm ferttee kendiđ ovdil ištâdem já njuoskâdiđ keesi čoođâ vai potákkeh šodâččii. Potákkijd pajedeh táválávt čohčâmáánust. Išen kevttih kyehi.

 

Savâstâllâmfáádáh
Kuás potákkijd kalveh enâmân?
Maid ferttee porgâđ ovdil ko potákkijd puáhtá kalveđ?
Kuás potákkijd pajedeh?
Maggaar išeniävu pottáák paajeedmist taarbâš?

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak potákkeh.pdfns pååttaǩ.pdfds bohtásat.pdf

Pååttǩi kaggmõš


Šiiveettuálu

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Šiiveettuálu

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Infotekstâ: ak info šiiveettuálu.pdf
Sänilisto: ak säänih šiiveettuálu.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

kussâ – niŋálâš (enni)
vuáksá – ores (eeči)
kälbi – pärni
nuorâkkâš – ive puáris kälbi

 

Savâstâllâmfáádáh:
Kost kuusah äässih?
Moin nommáin koččoh ores ađai eečikuusâ?
Mii lii nuorâkkâš?
Kalle čuávji kuusâst láá?
Moin pustuváin kuusâ noomah älgih taan ive?
Maggaar noomâ adeliččih kuusân?
Maid kusâmielhist puáhtá rähtiđ?

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak info šiiveettuálu.pdfak säänih šiiveettuálu.pdfns info skoott-tääll.pdfns sannõs skoott-tääll.pdfds info šibitdoallu.pdfds sánit šibitdoallu.pdf

Kuálástemniävuh

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Kuálástemniävuh

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Kuálástemsäänih: ak kuálástem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Pyydykset ja välineet – Pivdoseh já niävuh
airo – áiru, ááiru
haavi – haavi
jata – joddee
kalakellari – kyelikiällár
käpy (verkon korjaukseen) – kiäpu, kiävu
mela – meeli, mele
nuotta – nyetti, nyeti
siima – sijmá, siijmá
siima (selkäsiimassa) – vuoggâčielgi
syötti, täky – septi, seepti
ulku – ulgâ, uulgâ
vapa – stággu
venesatama – sátku
verkko – viermi
viehe – vuoggâ, vuogâ
äyskäri – asker ~ ávskár

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak kuálástem.pdfns Kueʹllšeeʹllem.pdfds guolástansánit.pdfds guollebivdosat ja neavvut.pdf

Viermikuálástem

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Viermikuálástem

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Kulgâdemsäänih: ak kulgademsäänih.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Tállân, ko jieŋah šuddeh te kuálásteijeeh vyelgih suáppuđ viermijd čáácán. Peeivi vyerdim maŋa sij vyelgih kuohâđ viermijd. Jis sij koddeh kuolijd te taid ferttee čuomâstiđ já čolliđ. Ko viermih pajeduvvojeh čääsist te toh láá njuoskâm. Tondiet toid ferttee pieijâđ kuškâđ uulgâi oolâ. Tovle puoh pyeremuš äigi kuálástiđ lâi esken čohčuv tondiet ko viermih lijjii talle pumbulist rähtum já keessiv toh njivluu jotelávt. Čohčâ lii vala-uv puoh tehálumoš kuálástemäigi, ko talle lii šaapšâ kođoäigi já tot cááŋá pyereest viärmán.

 

Kulgâdem-video:
Video pyevtitteijee: Meccihaldâttâs/Yle Sápmi
Muštâleijee: Biret-Ingá Pieski

 

Video luosâpivdemsäänih – Videon lohenkalastussanasto
teedâ, tedduu – paino
čyeimi – sauvoin
čuáimuđ, čuáimum – sauvoa
Tiänu – Teno-joki
viermi, viermih – verkko
kááijumliivih – pelastusliivi
kulgâdiđ, kuulgâd – kulkuttaa, ajoverkkokalastus
kobđottâs – kelluke
luosâ – lohi
luosâšoŋŋâ – lohenpyynti-ilma/-keli
rešmi – verkon paula
suhhee – soutaja
vyelirešmi – alapaulu

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

Golgadeapmi

Sáimmastallan

ak kulgademsäänih.pdfds golgadeapmi.pdf

Čollim

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Čollim

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Čollim-sänilisto: ak čollim.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

 

ak čollim.pdfns kuell.pdfds čollen.pdf

Koldem

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Koldem

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Koldemsäänih: ak koldem.pdf

Suomi – Inarinsaame
nuotallaolija/nuottaaja – koldee
nuotanperä – nyetipottâ
nuotanvedon aika – koldempaje
nuotata – koldeđ, koldám
nuotta – nyetti

 

Videost uáiná maht nuáttuđ
Pyevtitteijee: Meccihaldâttâs, Párnái elleekoveleirâ 2015

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak koldem.pdf

Nuohttun


Viermij čihtâm

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Viermij čihtâm

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Čihtâmsäänih: ak čihtâm.pdf

Suomi – Inarinsaame
käpy – kiäpu, kiävu
paula (verkon) – rešmi, reešmi
reikä (verkossa) – idâluátu, -luáđu
pitkäsiima – vuoggâčielgi
selkäsiima – njomâldâh, njomâlduv
silmäpako (solmuvirhe verkossa) – jotteečalme
verkko (isosilmäinen) – juálooh
verkko (pienisilmäinen) – paskooh

Verbit – Veerbah
paikata verkkoa – čihtâđ, čiivtâm, čihtá
pauloittaa (verkkoa) – muárdiđ, muárdám
tehdä virhe verkkoa kutoessa – eeijiđ, iäjám, iäjá

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak čihtâm.pdf

Uággum

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Uággum

Luođđimnáál tiätuvuárháh:

Uággumsäänih: ak uággum.pdf
Kuálástemsäänih: ak kuálástem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Suomi – Inarinsaame
avanto – runne, rune
kaira – jieŋânááváár
mato – máátu, mááđu
onki, viehe, vapa – vuoggâ, vuogâ
sohjokauha – šuávlikukse, -kuvse
täky – septi, seepti
uistin – uuštâ, uštuu

Verbit – Veerbah
syödä (kalasta) – časkâdiđ, časkâd
saada (kala) – koddeđ, kodám
nykiä (siimasta) – nivkkeđ, nivkká
nykiä (siimaa) – nivkkođ, nivkko
kairata/porata – puuhâđ, puuvâm, pohá
onkia – uágguđ, uágum, uággu

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak kuálástem.pdfak uággum.pdfns kueʹllšeeʹllem.pdfds guollebivdosánit.pdfds oaggunsánit.pdf

Risseäiđi -video

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Risseäiđi -video

Risseäiđi rähtoo vuosij merkkim várás keessiv ađai talle ko láá loostah muorâin. Taan risseääiđi ceggim lii heiviittum tälvimaailmân

Videost Aanaar sämikielâg tipšopárnááh peessih ceggiđ risseääiđi, ko Mánnu Säämipárnái kulttuurkuávdáš uárnee Párnái äiđipargoh-tábáhtus Sajos šiljoost.
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt (2015)

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ds risseáidi.pdf

Reʹssčuâl


Nijttopargoh ađai lááju

Potákkij kalvem já pajedem

Šiiveettuálu

Kuálástemniävuh

Viermikuálástem

Čollim

Koldem

Viermij čihtâm

Uággum

Risseäiđi -video

Nijttopargoh ađai lááju

Nijttopargoh ađai lááju

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Infotekstâ, säänih, savâstâllâm: ak lááju.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Savâstâllâmfáádáh:
Moin vuovijn suoinijd puáhtá nijtteđ?
Kuus suoinijd pieijih kuškâđ?
Kost kuškâm suoinijd vyerkkejeh?
Mondiet suoinijd sälttejeh?
Kii porá suoinijd?

 

Suomâkielâ – Anarâškielâ
harava – hááráv
haasio – haasi
heinähanko – háŋgu
heinänteko – lááju
lato – láátu
viikate – liššá
viikatteenvarsi – liššánovdâ
suova – lyevi
niittokone – nijttemmmaašin
tahko – tákku

Verbit – Veerbah
haasioida – haasiđ, haasiim
haravoida – hárávuššâđ, hárávušám
hioa – saijeeđ, sajam
niittää – nijtteđ, niijtám
suolata – salttiđ, salttiim, sälttee
suovata – luávádiđ, luávvád
tahkota – tákkudiđ, tákkud
tehdä heinää, heinätöitä – laijiđ, laijiim, läijee

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak lááju.pdfns sueiʹnnčuõppmõš.pdfds ládju.pdf