Suuvdâr eemeed kiähtulaavlâ

traditional
käännös. Heli Aikio

Kiähbâ tuoi leppee tuoi nuorâ kaandah
jiem mun kal tuubdâ tunnuu?
Piupali paupali piupali paupali
jiem mun kal tuubdâ tunnuu?

Nubbe lii vissâ paapâ kandâ
já nubbe lii tubdâmettum
Piupali paupali piupali paupali
nubbe lii tubdâmettum

Leppee-uv puáttám leppee-uv puáttám
kammuidâd tääl viežžâđ?
Piupali paupali piupali paupali
kammuidâd tääl viežžâđ?

Suuvdâr lii vuálgám ubâ ookon
Kaamâsân kammuid kuárruđ
Piupali paupali piupali paupali
Kaamâsân kammuid kuárruđ

Puáttee talle puáttee ohhoost
kammuidâd koijâdâllâđ
Piupali paupali piupali paupali
kammuidâd koijâdâllâđ

Mannee tiervân mannee tiervân
pappâlân tiervvuođah
Piupali paupali piupali paupali
pappâlân tiervvuođah

Ellee koomeet mielkkispaanjâ
viäskárist monâdijnâd
Piupali paupali piupali paupali
viäskárist monâdijnâd

© su. traditional/ak. Heli Aikio

Mon tääǥǥam, mon tuejjääm, mon snekkrââʹstam nääit.
Mon saađjam da vuõlâm da šõõlääm nääit.
Mon kälkkääm da hiârvtam tän fijnnsen.
Ååʹn autt lij vaalmâš da mon vueeʹjam nääit.

Duut, duut, kââʹrv åån, Maatt autt hooʹrâtt.
Ǩiirâs, ǩiirâs lij, jiõm mon vueʹrdded õõst.
Stuʹvrrem da vauʹll, tõid kâʹl vääʹžžstem
dut, dut, dut, HUI!

Siõrrâmvuäppõõzz:
Mon tääǥǥäm, mon tuejjääm, mon snekkrââʹstam nääit.
(Tääkkät kuuʹlǩid õʹhtte)

Mon saađjâm
(Saaʹđjem čuäʹjted nääiʹt, štõ vuäʹljes ǩiõđin mäʹte saađjed čiʹǯǯ ǩiõđ âʹlnn)

da vuõlâm
(Vuäʹljes ǩiõđ liktõõllâd mäʹte råʹǩǩel čiʹǯǯ ǩiõđ âʹlnn)

da šõõlääm nääit.
(Liktõõllâd vuäʹljes ǩiõđ kuämmrin õõuts- mååust čiʹǯǯ ǩiõđ âʹlnn)

Mon kälkkääm da hiârvtam tän fijnnsen.
( kälkkeed aimmu mäʹte kälkkeempeʹnssel leʹčči ǩiõđast)

Ååʹn autt lij vaalmâš da mon vuejʼjlâm nääit.
(vuäʹljes ǩiõđin poonnjâd čouddi. Läullâd miälǥben)

Duut, duut, kââʹrv åån, Maatt autt hooʹrâtt
(urččâd da tuõʹlljed stuʹvrjest)

Ǩiirâs, ǩiirâs lij, jiõm mon vueʹrdded õõst.
Stuʹvrrem da vauʹll, tõid kâʹl vääʹžžstem
dut, dut, dut, HUI!
(puk liâʹššlâtte šaldda)

© ds. Veikko Holmberg/ak. Heli Aikio/Ns. Raija Lehtola/kove. Aura Pieski

Mun dat gal lean

sanat ja sävel: Ulla Pirttijärvi

Mun dat gal jo
lean dat luossagonagas

Dohppe mu vuggii dat
buot stuorámus luossa

Dáppe vel jo
buot buoremus guolli jogas

Deanus vel jo

Mun dat gal jo
lean dat luossagonagas

Mun tot kal lam

jurg. Heli Aikio

Mun tot kal jo
lam tot luosâkunâgâs

Toppij muu vuogân tot
puoh stuárráámuš luosâ

Tääbbin val jo
puoh pyeremuš kyeli juuvâst

Tiänust val jo

Mun tot kal jo
lam tot luosâkunâgâs

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio

sánit Ulla Pirttijärvi

Miessi, miessi šatta
mun biepmu dutnje attán
jeahkáliid attán juohke beaivve
ahte don dal šattašit.

Hei jo lo la le lo la, hei jo lo le lo la
hei jo lo le hei jo lo, hei jo lo la le lo la

Gálbi – suinniid attán juohke beaivve
Sáhpán – vuosttá attán juohke beaivve
Bussá – mielkki attán juohke beaivve
Čuru – sohkkara attán juohke gease
Čuoika – vara attán juohke gease

Evvis tunjin addlâm
jurg. Heli Aikio

Vyesi vyesi šadda
mun evvis tunjin addlâm
jehâlijd addlâm jyehi peeivi
ete tun tääl šodâččih

Hei jo lo la le lo la, hei jo lo le lo la
hei jo lo le hei jo lo, hei jo lo la le lo la

Kälbi – suoinijd addlâm jyehi peeivi
Säplig – vuástá addlâm jyehi peeivi
Kissá – mielhi addlâm jyehi peeivi
Kiärpáš – sukkâr addlâm jyehi peeivi
Čuoškâ – voorâ addlâm jyehi peeivi

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio

Nuotti: “Pieni maalari”

Sanat ja nuotti: Reino Helismaa

Käännös: Kerttu Vuolab

1.
Min áhkku duddjogođii oktii čuoivvatgápmagiid
ja mun su veahkehin.
Lei čuoivvat ivdni dego gumppes, dasa liikojin
ja nu dan čuohpadin.
Dat ovcci vuomi ruohtadii,
vel balddonassan holvvodii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ rávesolbmuid mielas ledjen dušše bilidan
daid čuoivvat gápmagiid.

2.
Ja áhkku geahčadattai muzet gámasgotturiid,
mun bálddas čohkkájin.
Mu millii girddii čuovgi, čáhppes biergogáranas,
ja danges duddjostin.
Dat áimmus girddii, loaŋkkistii,
ja ráđuiguin maid leaicidii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ ohpit ledjen ollesolbmuid mielas ciebadan
ja gul duorggaid ánssášan.

3.
Go áhkku čikŋagápm(ag)iid dárbbašii, son ozasttii
gabbagápmasiid.
Daid ivdni lei nu čeaskat dego dálverievssahis.
Mun vádjagohten dan.
Dat rissiid gaskkas livžžodii,
ja muohtaráiggis nohkastii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ rávesolbmuid mielas vuot mun ledjen čurbošan,
rissi biergun skelbmošan.

4.
Mun sámeniibbiin čuollalin de geassebáiddiges
guottá olggožis.
Gal ollesolbmot geahččaledje bagadallat mu:
sii buot čiegadedje!
Dat duođaid vigge eastadit,
buot skieraid ovtto jávkadit,
ja niibbiid livkalit!
Vuoi issoras, man uhccán olbmot dorjot dáidaga!
Jos gii, de mun gal dieđán dan!

© su. Reino Helismaa/ds. Kerttu Vuolab

Čuánjágáá livđe

Čuánjágâš te čuánjá

te tot jo te kirdá

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Vuojâdeijee čuánjá

lodde tot jo lâi jo

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Pyereh tast láá čalmeh

puoh tot kal jo uáiná

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Čohčuv tot jo kirdá

máádás tot jo mana

máádás tot jo mana

lal-la-la-lal-laa

Kuávžur livđe

Kuávžurâžžâ kuávžur

la-la-laa-laa-laa-laa

laa-laa-laa-laa-laa

laa-lal-la-la-lal-laa

Kuhes káibáš lâi jo

lal-laa-laa-laa-laa

Kirječuomâš lâi jo

laa-laa-laa

Ruopsisčuopâs lâi jo

lal-la-la-la-laa-laa

Tullâčalmaaš kirdáččij

laa-laa-laa

Tullâčalmaaš kirdáččij

la-la-laa-laa

© trad.

Siõri nooʹrramlaaul (suõmm: Lelut koppaan, kirjat hyllyyn..) Siõr čokka, ǩeeʹrj ilddja, ååʹn mij čooʹrǥeep puk.

Siõri nooʹrramlaaul 2 ( suõmm: Jaakko-kulta) Siõr čokka, ǩeeʹrj ilddja, čooʹrǥeep ååʹn, čooʹrǥeep ååʹn. Teʹl mõõnnâd tissâd, teʹl mõõnnâd tissâd. Ååuǥas ååʹn, ååuǥas ååʹn!

Teâvõõttâmlaaul (suõmm: Jaakko-kulta) Sandra-niõđâž, Sandra-niõđâž, kuulak-a, kuulak-a? Piij sookid juâlgga, piij sookkid jualgga biu bau bou.. (puusid juâgga, pääid õõl, ǩasttaid ǩitte dnõ.)

Ǩiõđipõõssâmlokkõs ( miälǥben, stõ ǩiõrggan põõssâd kuddnalla) Ǩiõđid mon põõzzâm, suõrmmkõõskid põõzzâm. Še suõrmmǩeeʹjjid (vuäʹljes ǩiõtt) še suõrmmǩeeʹjjid (čiʹǯǯ ǩiõtt) Puârast ǩiõđid tooidâm da tâl võl košǩǩääm.

Vuäʹđđtemlaaul (suõmm: vuättumlivđe) Tääʹl lij äiǧǧ vueʹđđed, vueʹđđed, vueʹđđed vuâʹŋstep kâl siõmmna, vuâʹŋstep kâl siõmmna, Teʹl vuäitt mâŋŋa siõʹrrâd. Näʹnn nakkrid tääʹl, näʹnn nakkrid tääʹl.

Raajji aanrõšǩiõʹlle: (Heli A. Ritva K. Satu A. Riitta V. & Anne K-A.) Sakaste 28.-29.9.2012 Nuõrttsääʹmas: Raija Lehtola 2015

Galggašiigo dain ballat
Ulla Pirttijärvi

Vuoi jus Sámi livčče
:,:elefántat ja krokodiillat:,:
galggašiigoson dain de ballat?

Vuoi jus Sámi livčče
:,:ledjonat ja gearbmašat:,:
galggašiigoson dain de ballat?

Heijoleloilale..

Vuoi jus Sámi livčče
:,:čoarvenjunit ja ábegáhtut:,:
galggašiigoson dain de ballat?

Geaidnoguoras elefántat čuččošedje,
jogažiin krokodiillat vuojadivčče,
mehciin ledjonat njágadivčče,
balsagaskkain gearbmašat njággardivčče
ja duottar alde čoarvenjunit ruohtadivčče.

Kolgâččij-uv tain poollâđ
Tahhee: Ulla Pirttijärvi
jurg. Heli Aikio

Vuoi jis Säämist liččii
:;elefaantih já krokodiileh:;
kolgâččij-uvsun tain poollâđ?

Vuoi jis Säämist liččii
:;leijoneh já kyevdih meid:;
kolgâččij-uvsun tain poollâđ?

Heijoleloilale..

Vuoi jis Säämist liččii
:;čuárvinjuneh já apinah meid:;
kolgâččij-uvsun tain poollâđ?

Luodâ paaldâst elefaantih čuážuččii,
juuvâst krokodiileh vuojâččii,
meecijn leijoneh njavâččii,
mievtâin kyevdih maigârdiččii
já tuoddâr vieltist čuárvinjuneh tancâčč

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio