Sarritgáhkku
Sarritgáhkku
Teavsttat luđenláhkai:
Ráva: ds sarritgáhkku.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Rávvaga mielde sáhttá láibut maiddái sarritmuffinssaid
Ávdnasat
Vuođđu:
200 grámma vuodja dahje margariidna
2 dl sohkar
2 vuoncámoni
4 dl nisojáffut
4 teadjabastte dievva láibunbulvarat
2 teadjabastte dievva vaniljasohkkarat
Deavdda dahje bajildus:
1 lihttera sarrihat
2 dl suvrralákca
1 dl sohkar
2 vuoncámoni
Ráva:
Vuosttamužžan galggat fierrut soktan dipma margariinna/vuoja ja sohkkara. Dasa lasihat vuoncámoniid ovttaid mielde seammásgo go fierut. Dasto sehkket jáffuid oktii ja lasihat dáigái. Dáigi lea dál gárvvis ja dan sáhtát njuohtat spelle ala dahje gáhkkoforbmii.
Deavdagis lebbet vuos sarrihiid dáiggi ala. Dasto fierut komma siste suvrralávcca, sohkkariid ja moniid oktii. Dásses seaguhusa njorret sarrihiid ala. Dál gáhkku galgá bidjat uvdnii. Uvdna galgá leat 200 °C temperatuvrras ja basát gáhku sullii 30 – 40 minuhta.
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Biergguid goikadeapmi
Biergguid goikadeapmi
Teavsttat luđenláhkai:
Ráva: ds goikebiergu.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Ráva: Mika Keskitalo, Vuohčču
Sánit
Erttet – kylki
čoarbbealli – paisti (pakara/reisi)
čoamohas – lapa
čielgi – selkä
guohcagit – mädäntyä
roavasálti – karkeasuola
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Gazzamális ja ađđamiid vuoššan
Gazzamális ja ađđamiid vuoššan
Ráva: Maarit-Anni Länsman Áŋŋelis.
Sánit:
ađa, ađđamat = luuydin
noras, norrasat = konttiluu (ylin lavassa t. paistissa)
njiehcahas = konttiluu (alin takajalassa)
čuožžamas= konttiluu (ylin takajalassa)
gazza, gaccat = kavio, kynsi
gumppustit = tehdä kumpuksia/veripalttuja
guolga, guolggat = karva
dárjat, dárjja = pystyä tekemään kuumuudesta huolimatta
čieskat = halkoa
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Márfun
Márfun
Teavsttat luđenláhkai:
Ráva: ds márfun.pdf
Sátnelistu: ds márfunsánit.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Ságastallanfáttát:
Mii lea márfun?
Mas márffiid oažžu?
Maid márfedáigái galgá bidjat?
Muitibehtetgo márffiid namahusaid?
Mo márffiid galgá vuoššat?
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Čunoikákku
Čunoikákku
Amnâšeh:
3 mane
2 dl sukkâr
200 g vuojâ
2,5 dl pottáákjáávuh
1 tp liäibumjáávuh
2 tp vaniljasukkâr
Puávtáh lasettiđ tááigán meiddei rusinaid.
Passeem:
Uuvnâst 175C / 1 tijme
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Gárdun
Gárdun
Teavsttat luđenláhkai:
Bivdosánit: ds bivdosánit.pdf
Ságastallanfáttát ja viŋkkat: ds guovža ja meahccealmmái.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Gárdun lea dološ sámi árbevirolaš bivdinvuohki ja ealáhus.
Ságastallanfáttat:
Mii lea rievssatgárdun?
Maid dárbbaša dalle go gárdu rievssahiid?
Mobat rievssatgárddi galgá ráhkadit?
Manne rievssahat darvánit gilli?
Gos rievssahiid sáhttá gárdut?
Manne rievssahiid bivdet?
Dihtet go?
Gárdut oažžu dušše mearriduvvon áigge: giđđat moadde mánu
Rievssatgiela ráhkadit soahkemiestagii
Rissiiguin ráhkadit áiddi ja gasku báhcá johtolat, mas heaŋgájit fárffut stálleláiggis
Mánujođu, jándoráiggi ja dálkkit váikkuhit dasa, mo rievssat johtá
Rievssa molsu ivnnis jagiáiggi mielde
Eanodaga guovllus rievssat lea dehálaš loddi ja danin dat leage Eanodaga vákunloddi
Eanet viŋkkaid gávnnat: Gaup Eira, Ragnhild ja Skum Somby, Lise Marie, Fáddágirji mánáidgárddiide 2014, Davvi Girji. s. 179.
© Skabma, Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Guobbarat
Guobbarat
Sánit luđenláhkai:
Guopparsánit: ds guobbarat.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Dihtego?
Meahcis čoggojuvvon borranguobbariid ii oaččo borrat vuoššakeahttá dahje daid ferte vuos duldestahttit ovdal go daid borrá.
Mirkkoguobbariid ii oaččo borrat ollege dan dihte go dat leat mirkkolaččat.
Guobbarat leat bohccuid herskot. Dan dihte muhtin badjeolbmot eai bora daid, muhto baicce sestet daid bohccuid váras.
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Murjen
Murjen
Sátnelistu luđenláhkai:
Murjensánit: ds murjen.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Luđe iežat atnui sátnelisttu.
Dihtetgo?
Čáhppesmurjjiid leat geavahan maiddái febera, oaivebákčasa easttadeapmái. Dakŋasiiguin buhtistedje čollejuvvon guoli ja divrriid lávejedje jáget stobus dahje šibihiid luhtte eret boaldimiin čáhppesmurjjiid dakŋasiid.
Luopmániid leat geavahan máŋgga láhkai. Luomi lea dohkken virkkosmahttimii ja dan leat geavahan dálkkasin sidjon háviide ja vulššiide. Luomelastateajain leat dálkkodan febera.
Reatkkámuorjji geavahit muhtimin njađusin bihppora sajis.
Sohkarjoŋaid lávejit borrat bohccosteaikkain.
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Bohtásiid gilvimin ja bajideamen
Bohtásiid gilvimin ja bajideamen
Teavsttat luđenláhkai:
Oanehis info ja sánit: ds bohtásat.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
Videos anáraš giellabeasi Piäju mánát leat bajideamen bohtásiid.
Buvttadeapmi: Kuáti-prošeakta, Sámediggi (2016)
Ovdal go bohtásiid sáhttá geassemánus gilvit, de daid ferte iđihit lieggasis. Bohtáseatnama ferte jorgalit ovdalgo gilvá bohtásiid. Dan ferte maid njuoskadit oppa geasi vai bohtásat šaddet. Bohtásiid bajidit dábálaččat čakčamánus. Veahkkin geavahit guohki.
Ságastallanfáttát:
Goas bohtásiid gilvet?
Maid galgá bargat ovdalgo bohtásiid sáhttá gilvit?
Goas bohtásiid lávejit bajidit?
Makkár veahkkeneavvu bajideamis dárbbaša?
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Pååttǩi kaggmõš
Šibitdoallu
Šibitdoallu
Teavsttat luđenláhkai:
Infoteaksta: ds info šibitdoallu.pdf
Sátnelistu: ds sánit šibitdoallu.pdf
Čálit dahje vurke iežat dihtorii
gussa – njiŋŋelas (eadni)
burru – varris (áhčči)
gálbi – mánná
guigu – ovtta jagi boares gálbi, mii ii leat vel guoddán
Ságastallanfáttát:
Gos gusat ásset?
Mo gohčodit varris gusa dahje áhččegusa?
Mii lea guigu?
Galle čoavjji gusas leat?
Main bustávaiguin gusa namat álget dán jagi?
Makkár nama don attašit gussii?
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
