Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak hiivsigpááppárrulláriemnjis.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Riemnis hiivsigpááppárrulláást
Amnâseh:
hiivsigpááppárrullá
ooraans pááppár
vielgis pááppár
tussi

Čuopâ ooraans pápárist pitá, mon liijmiih hiivsigpááppárrulá oolâ. Čuopâ rade vielgis pápárist.
Čuopâ ooraans pápárist uáivi. Uáivi lii neljihâš, mii macâstuvvoo kulmâhâččân. Sáárgu tuusijn čoolmijd. Čuopâ seeibi ooraans pápárist. Njune keeji já seibi keeji vielgis pápárist.

© Anárašgiela giellabeasit, Aanrõšǩiõl ǩiõllpiezz, Anarâškiela kielâpiervaleh

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Ravvuuh: ak paaccâhpuđâldem.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Paaccâhkoori
Materiaal:
1 stuorrâ paaccâh
puđâldemponos
tuopâ
tame ~ lijme

Raavâ:
Čuopâ tuopâpitáid uccen. Taam puđâldemân puáhtá pyereest kevttiđ ovdebáá tuopâpuđâldemijn pááccám pitáid. Tammii vuovâs mere tuopâpitáid pacâhân já čuopâ puđâldemponosist ”kyeddimläbži”, mon keejijd puáhtá pieijâđ paaccâh siisâ, piejâ tame ponnoos kiäčáid. Paaccâkoori puáhtá pieijâđ ovdâmerkkân juovlâmuorâ uáksán hervân.
Raavâ: Anarâškielâ kielâpiervâleh

Paaccahlodde
Amnâseh:
1 pyereest lekkâsum paaccâh
čalmeh
piäiváárääsi siemâneh

Lijmii plastikčoolmijd já njunen piäiváárääsi siemân
Raavâ: Nuorttâlâškielâpiervâl Pe´sser

Ivnáás paaccâheh/Paaccahkuosâ
Mááláá paccâhijd eres ivnijgijn. Lijmee lávulâhhân
Raavâ: Nuorttâlâškielâpiervâl Pe´sser

© Pirjo Lotvonen

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak šišnečiiŋah.pdf
Printtii teikkâ luođđii tiäturân

Cimccâhpäddi šišneest
Ponnojum šišnekorccâ, moos láá cuggâm lasâcimccâhijd.
Tarbâseh:
stuorrâ ivnááš lasâcimccâheh
šišne
skerreeh

Raavâ:

Ucebeh párnááh:
Čuopâ šišneest kuhes kezis stiellâsijd.
Ucebeh párnááh pyehtih cuggâđ cimccâhijd taaid paddijd.

Stuárráábeh párnááh:
Stuárráábeh párnááh pyehtih puunnjâđ vistig šišnekoorcâ, moos cogeh cimccâhijd.

Čuopâ kyehtisuorâg šišnestiellâs já puunjâ tast koorcâ.
Poonnum korccâ valmâštuvvoo kieđâiguin tienuuvt, ete stiellâsáid adeluvvoo ponnjoos vâi toh ovtâstuveh oovtâ korccân.
Puunjâ kuohtuid stiellâsijd siämmáá kulen.
Kiddii huámášume toos, ete šišne cuozzâpele ij puáđi uáinusân.

Čevepäddi. Šišnepäddi ij lah poonnum.
Jis šišne lii asalâš teikâ koodâs, puávtáh lahtâdiđ tom váhá ko puunjah.
Cuugâ cimccâhijd valmâš koorcân.
Cimccâhpaddijguin puáhtá rähtiđ jo-uv kietleppriggeid, čevečiiŋâid teikâ heervâid. Tyeji suápá pyereest om. enijpeeiviskeŋkkân.

Raavâ: AMKP

Kyelinähkiciŋŋâ
Tarbâšeh
2 kyelinähkipäädi
1 ivnáás teikkâ ivnettes cimccah

Raavâ:
Čoonâ kyelinähkipaadij nube keejijd kiddâ. Adde päärni toollâđ päädi keejist kiddâ já juurât paadijd sierrâ sundijd. Ko ponnjoos lii tuárvi te toola jiejâd keejist kiddâ já addel päärni čolgâttiđ jieijâs keeji – päddi ponnjoo čiŋŋân. Cuugâ päädi keejijd cimccah čoođâ te uážuh čovgâmpäädi.

Raavâ: Anarâškielâ kielâpiervâleh

© Aura Pieski, Anarâškielâ kielâpiervâleh

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
ak hama.pdf

Stellii Hama-cimccâhijd vuáláážân nuorttâlij cimccâhtuojijd ađđiistâlmáin.

Tarbâšeh:
vielgis, ruopsis, čuovjis já fiskis HAMA-cimccâheh (uccâ lastikcimccâheh)
jurbâ já neeljičievâg cimccâhij stellimvuálááh (säggivuálááh)
liäibumpááppár pittá
šollimryevdi
koveh nuorttâlâš cimccâhtuojijn

Raavâ:
Vääldi ravvun nuorttâlâš cimccâhtuojijd teikâ kuuvijd tain.
Cimccâhtyejeh láá rahtum ärbivuáválávt kuárumáin geometrisâš kovosijd lasâcimccâhijn ruopsis leđđei. Ärbivuáváliih ivneh láá lamaš vielgâd, čuovjâd já fiskâd – válduášálávt vielgâd. Tääl kiävttojeh meid eres ivneh.
Stellii HAMA-cimccâhijd säggivuáláážân cimccâhtuojij movtijditen.
Talle ko tyeji lii vaalmâš stellii liäibumpááppár cimccâhij oolâ, já šollii cimccâhijd kiddâ nubijdis kume (2/ullo) šollimruávdáin liäibumpááppár čoođâ. Šollii cimccâhijd jorreenáál, já kuovlâl motomin puáttus.
Talle ko cimccâheh láá váhá sooŋŋâm kiddâ nubijdis, te čuáskud kovvoos váhá já luovvii tom vuáláást.
Lyevvejum kovvoos puávtáh šolliđ meid nubepeln vuáláášttáá. Tienuuvt finniih nanosub tyeje.

Vaalmâš kovosist puávtáh rähtiđ om. mobile. Kooveest valmâš mobile. Puávtáh rähtiđ eenâb oovtâkiärdánis mobile kiddiimáin muáddi cimccâhtyeje pajaluvâi.
Raavâ: AMKP

© AMPK / Ns. Raija Lehtola

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Ravvuuh: ak čuojânâsah.pdf

Koveh:
Poccuu kyeppirčuojânâsah
Tyeppejum ritmâmaneh

Poccuu kyeppirčuojânâsah
Vuošâ poccuu kyepirijd nuuvt, ete täävtih luovâneh pyereest. Putteest já luovvii koozâid.
Kuškii kyepirijd já räähti meetaalpooráin raaigijd.
Čoonâ oohtân kyehti koozâ.

Tyeppejum ritmâmaneh
Tarbâšeh:
Kuárus stuorrâ suklaamane lastikuási/ kuárus taalhâsrasijâš/ kuárus meetaalrasijâš tet.
ullo
pecisaibâ
čääci
maaisâ siemâneh/ kyermis merâsältti/ páápuh tet.
vijđes litte

Raavâ:
Toidel já kuškii rasijáá. Lasseet rasijâžân váhá siemânijd, merâsäälti teikâ koške páávuid. Pyehtivetteđ oovtâst párnáiguin iskâđ já kuldâliđ, mon ennuv siemânijd kannat pieijâđ já mast šaddâ puoh hitruumos jienâ.
Liäšku lieggâ čääsi vijđes liitán. Lasseet čáácán valjeest pecisaaibâ.
Punjâttâl tuoppimulo rasijáá oolâ. Njuoskâd tyeje lieggâ saibâčääsist.
Tuoppii tyeje kieđâi kooskâst ruvviimáin tassaaš ko ullo lii tuopânâššâm lavvâ rasijáá pirrâ. Vâi tuoppim ličij älkkeeb, puávtáh pieijâđ tyeje nylon sukkápuuvsâi siisâ.

© Pirjo Lotvonen

Luođđimnáál tiätuvuárháh
Ravvuuh:ak suormâivnepoccuuh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii ravvuid tiäturân

Suormâivnepoccuuh
Tarbâseh:
suormâivneh
pááppár teikkâ käägis

Lebbii iivne keemân, ele ivnii peelgi.
Teddil keemâ pápárân teikkâ kággái.
Mááláá poccui uáivi já čoorvijd.

Puásuikorttâ
Tarbâšeh:
pááppár
suormâivneh
čapis tussi

1. Puánjust čuijooh maalân.
2. Teedi ivnesuormâ koortân já räähti poccui roopâ
3. Puánjust čeelhišm maalân já teedi toin poccui uáivi
4. Tipte kuškâđ
5. Sáárgu teikkâ mááláá poccui juolgijd, čoorvijd já čoolmijd

Raavâ: Pirjo Lotvonen, Ivalon Koltansaamen kielipesä Pe’sser

© Pirjo Lotvonen

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Myenster: minstar puásui.pdf
Raavâ: ak kartoŋpuásui.pdf
Printtii teikkâ luođđii tiäturân

Tarbâšeh:
kartoŋk
skerreeeh
lajopennâ
liijme

Rähtim:
1. Tuáiji kartoŋk kyevtkiärdásâžžân.
2. Piejâ minstâr kartoŋk oolâ, minstâr selgi kartoŋk tuáijus oolâ.
3. Sáárgu já čuopâ poccuuhäämi kartoŋkist minstâr vievâst.
4. Sáárgu jieš čoorvijd poccui já čuopâ já liijmii čoorvijd poccuu uáiván.
5. Poccuu puáhtá meid ivniđ.
(Jis puásui ij piso čuožžâd, te piejâ ovdâ- já monnjâjuolgij kooskân kartoŋk teikkâ teippipitá.)
Raavâ: Miina Seurujärvi

© Miina Seurujärvi

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Myenster: myenster kissá.pdf
Printii teikkâ vuorkkii myenster tiäturân

Tarbâšah:
kartoŋk (maaŋgâ ivnásijd)
skerreid
ullolääigi
puđâldemčoolmijd
njađđee

Čuopâ myensterist kisá já seeibi.
Sáárgu kisá ivnáás kartoŋkân já čuopâ.
Kiddii seeibi njađđein.
Sáárgu kisán čoolmijd (teikkâ lijmii puđâldemčoolmijd), njune, njäälmi já njävilijd.
Kisá puáhtá meiddei mááláđ teikkâ ivniđ.

© Pirjo Lotvonen

Luođđiimnáál tiätuvuárháh:
Myenster: minstar.pdf
Raavâ: ak herttâsäplig.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii jieijâd mašijnân

© Miina Seurujärvi