Njuikkuheapmi

Nothing found.

Njuikkuheapmi

Sátnelisttut luđenláhkai:

Sátnelistu: “ds_cuoldin ja njuikkuhansánit.pdf”
Čálit dahje vurke iežat dihtorii

Dihtetgo?

Ovdal sápmelaččat leat čuoldán buot báttiid ja čatnosiid, maid sii leat dárbbašan.
Čoalddadujiid, dego ovdamearkka dihte vuoddagiid, bárggežiid, báttiid ja boahkániid geavahit, biktasiidda, gietkamiidda ja eará atnui maiddái dego guoddin- ja čatnanbáddin.
Njuikkuheapmi lea dat go gođđá vuoiga dahje njuolgga. Ovdamearkka dihte adievdduid árgavuoddagat leat gođđojuvvon njuolgga.

cuoldda

njuikun
Govva: Aura Pieski

Dát gođus lea rájus beavddi alde vuordimin, ahte gii nu álgá duddjot.

bargideapmi

bargideapmi
Govva: Maiju Saijets

Čuoldimis fas gođđojuvvo govus čuovvovaš govas oaidná. Dies šaddet čáppa almmáiolbmo vuoddagat. Govas oidnojit maiddái geahpa ja láiggit dahjege čuožžamat.

bargideapmi

cuoldda
Govva: Sakaste
ak Čyeldim já njuškottemak Čyeldim já njuškottem 2.pdfds Čuoldin- ja njuikkuhansánitns Raabblin koozzmöš

Dálkki einnosteapmi

Nothing found.

Dálkki einnosteapmi

Hávgga vuoivasis sáhttá einnostit
Hávgga vuoivvas govvida geasi lávttasvuođa. Jos vuoivvas lea gassat, de arvá ollu ja jus lea seaggi, de lea goikegeassi. Jos ovddageažes lea gassa suotna ja maŋŋegeahči lea seaggi, de álgogeasi leat arvvit ja loahppageasi goikkádagat.

 

Erkkebeaivvi dálkemearkkat
Erkkebeaivi lea dehálaš mearkabeaivi. Ođđa Erkkebeaivi miessemánu 18. beaivi. Lávejit dadjat, ahte jus Erke boahtá dorkkain, de Urbán fas boahtá báiddiin, dahje nuppe beliid. Urbán lea miessemánu 25. beaivve. Báidi dárkkuha dás liegga dálkkiid ja dorka čoaskimiid. Lávejit dadjat maiddái, ahte mo lea Erkkebeaivvi dálki, de dakkárin bistá aŋkke vahku.
Boares Erkkebeaivi lea miessemánu 30. beaivi.

 

Dálkemearkkat
Jus čuonji oidno válborbeaivve, de ii dálvi šat guhká bistte.
Jus suovva manná vuollegasas, de šaddá neavrresdálki.
Jus bajándálki mánná davás, de čoaskkeda. Dát seamma diida manná maiddái ná: Jus baján čeargugoahtá oarjjil ja manná nuorttas, dalle šaddet čoaska dálkkit.

Gáldut: Matti Morottaja, Káren Elle Gaup, Girjjo-Gárjjo

© ds. Maiju Saijets, ak. Matti Morottaja, ns. Raija Lehtola


Dávvirmuitospeallu

Nothing found.

Dávvirmuitospeallu

Rávvagat:
Vállje dihto fáttáide gulli dávviriid (5-10)
Mana čađa dávviriid namahusaid
Bija liinni dávviriid ala
Váldde ovtta dávvira eret nu, ahte mánát eai oainne man don válddát
Čájet dávviriid nu, ahte válddát liinni eret dan alde
Jeara mánáin, ahte mii dávviriid váilu?
© Aura Pieski


Sápmelaččat Suomas

Nothing found.

Sápmelaččat Suomas

Teavsttat luđenláhkai:
Infoteaksta: ds sápmelaččat suomas.pdf
Čálit dahje vurke dihtorii

Sámit Suomas:
Sápmelaččat Suomas -girjjáš: https://www.samediggi.fi/wp-content/uploads/2016/07/saamelaisetsuomi.pdf
Sápmelaččain almmolaččat Oktavuohta neahttabláđis: https://www.oktavuohta.com/

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak sämmiliih suomâst.pdfns säʹmmla lääʹddjânnmest.pdfds sápmelaččat suomas.pdf

Buđaldansánit

Nothing found.

Buđaldansánit

Luđe olgeš bealde buđaldansániid iežat atnui.

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak puđâldem.pdfns tueʹjjstõõllâm.pdfds buđaldan.pdf

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Nothing found.

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Ammoisina aikoina ihmiset tapasivat seurata säätä ja aikaa merkkipäivien pohjalta. Esim. Jos tiettynä päivänä oli vaikkapa paljon tähtiä, niin tulevana kesänä olisi hyvä hillavuosi. Merkkien pohjalta pystyi ennustamaan tulevan sään ja millainen kevät, kesä, syksy tai talvi oli tulossa. Merkkipäivien pohjalta ihmiset tiesivät, milloin piti tai pystyi tehdä tiettyjä töitä.

Lähteet:

  • Anarâš kalender 1996 & 2013 (čokkim Heli Aikio & Ilmari Mattus)
  • Girjjo-Gárjjo, Muitalusat, máidnásat, sátnevádjasat, árvadusat ja diiddat 2001 (Káren Elle Gaup)

Sápmelaččaid mearkabeaivvit pdfSämmilâš-kalender-merkkâpeeivih pdf