Ruotâ sämmiláá Anders Fjellner (1795 – 1876) muušton čáállám mainâs vuáđuld rahtum videomainâs tast, kost sämmiliih láá puáttám.

Mainâsteijee: Kirsti Länsman
Stivrejeijee: Kauko Mustonen
Kuvvim/čuoppâm: Päivi Magga
Pyevtitteijee: Säämi máttááttáskuávdáš (2008)
Kukkodâh 2:13

Peeivi pärni-maainâs:
Tovle lâi saje, kost puoh riggoduvah kávnojii. Tobbeen oroi meiddei ohtâ nuorâ kandâ, Peeivi pärni. Huolâhánnáá puoh riggoduvâin päärnist lâi tobdo, ete sust váilu kuittâg-uv miinii. Pärni almottij iäččásis Piäiváážân, sust lii pággu vyelgiđ.

Oovtâ iiđeed sun vuolgij. Sun algâttij purjâstiđ Nuorttâtääsni kulij. Mätki lâi vaigâd, mutâ pärni ij vuálánâm. Já nuuvt sun pyevtittij jietânâsâi enâmân.

Riddoost nieidâ lâi posâdâtmin. Pärni ij lamâš kuássin uáinám maiden nuuvt muččâd. Oovtâ kejâstuvâst suoi lijkkustuin nubijdis.

Pärni háástutškuođij nieidâ fárusis já maaŋgâ keččâlem maŋa nieidâ mieđâi. Nuuvt ennuv sun-uv lâi lijkkuustum. Nieidâst lijjii kulmâ viiljâ. Sij ollejii eidu ridon uáiniđ ko uábbi vuolgij máátkán meerâ oolâ. Aalgij korrâ kišto nieidâst. Piäiváš ooinij tom já riemâi išen páárnán já suddâdij viljâžiid kulmân keđgin.

Nuorâpaarâ ollij viijmâg pááikán. Suoi uážuin párnáid já taah párnááh lijjii vuosmuuh sämmiliih.

© Sogsakk, Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

Luođimnáál tiätuvuárháh:

ak rottasam sovskaamuv.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Maainâs: Miina Seurujärvi

Savâstâllâmfáádáh:
Maggaar uáđđimsaje kuobžâ uusâi?
Maggaar uáđđimsaje kuobžâ kaavnâi?
Moh eres elleeh kavnii siämmáá uáđđimsaje?
Kalle ellee sovkammust loppâloopâst lijjii?
Mondiet kuobžâ suutâi?
Maht te keevâi loopâst?

© Miina Seurujärvi

Luođimnáál tiätuvuárháh:
ak kolle-ákku suálui.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Ärbivuáválâš mainâsist anarâškielân heivviittâm Raija Lehtola
Jurgâlâm: Ilmari Mattus (ds.)

Koččâmâšâh:
Maht Kolle-Ákku-suolluu alda kalga lattiđ?
Mondiet kyermi koolgâi kaarrâđ pyereest kiddâ?
Mii puáhtá kavnuđ, jis kávná tuulâ oinumsaje?

Tiettih-uv:
Mottoom puáris leu´dd mield Suonnjel siijdâ alda orroo Ââlgažjäu´rrpähtt, Aanaar Kolle-Ákku já mottoom pase vääri Muurmansk Imandrajäävri alda lijjii tovle oobižeh, kiäh rijdáskii enijnis, kote suttoost kaidij sii keđgin.
Mottoom käldee mield kolle ij meerhâš mineraal peic tot puáđáččij jo-uv nuorttâlâškiel säänist ´kool´ (kulo) teikkâ ´koll´jet´ (kulluđ)

© Raija Lehtola

© Terhi Harju

Video muštâl, mondiet njuámmilist lii njälmi ruossâlâsân

Sárgoo: Anna-Katariina Feodoroff
Pyevtitteijee: Kuáti-proojeekt, Sämitigge (2016)

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

Luođimnáál tiätuvuárháh:
ak vaabu ja pase lucia.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Tiettih-uv:
Pase Lucia-ärbivyehi lii vuálgus Sisiliast, Italiast
Italiakielâst luce meerhâš čuovâ já Lucia peivi lii-uv čuovâjuhle ađai Lucia puáhtá čuovâ sevŋâdâsân
Suomâst Lucia peeivi viettih ärbivuáválávt suomâruotâliih. Sij väljejeh jyehi čoovčâ Lucia-nieidâ, kii jotá ovdâmerkkân škoovlâin, puárrásijviäsuin já pyecceiviäsuin tiervâtmin ulmuid
Pase Lucia-laavlâ lii algâaalgâst napolilâš käärbislaavlâ, mii muštâl napolilaš haammânist, mon nommâ lii Pase Lucia
Pase Lucia lii čalmettem ulmui suojâleijee

© Heli Aikio

Luođimnáál tiätuvuárháh:
ak_riemnjis_ja_vuoraccas.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Mainâstâm Kristen-Ellen Gaup-Juuso, Miessi, Iänudâh

Savâstâllâmfáádáh:
Mondiet riemnjis áigui njeidiđ muorâ?
Mondiet lädikuávská kieldij riämnjá njeidimist muorâ?
Moin iävttuin riemnjis lopedij kyeđđiđ muorâ já lädikuávská ráávhun?
Mondiet riemnjis tohâludâi jämmen?
Maht vuorâččâs fillij riämnjá?

© Kristen-Ellen Gaup-Juuso

Luođimnáál tiätuvuárháh:
Maainâs: ak maainâskaamuv.pdf
Neskimsäänih: ak säänih neskim.pdf
Printtii teikka vuorkkii tiäturân

Tiettih-uv:

Sovskammuuh láá tälvimaailm pihtseh. Toh láá koorrum poccuukamâsijn. Almaah já nisoneh kevttih vuodâkammuid. Taan ääigi láá kevtiškuáttám meiddei snoorrâmpäddikammuuh tast ko taid lii älkkee tuvkkâliđ juálgán.

Sovskammuuh sättih leđe koorrum meiddei muuzzig teikkâ mon peri ivnásijn poccuu kamâsijn.

Ovdâl ko sovskammuid puáhtá kuáruškyettiđ te ferttee vistig njuovvâđ, vuolttâstiđ, kuškâdiđ, neskiđ já loopâst vala ostodiđ.

Savâstâllâmfáádáh:
Magarijd sovskámmuid tun tiäđáh?
Láá-uv tust sovskammuuh?
Mon ivnásiih sovskammuuh láá muččâdumoseh?

Taan kooveest láá mučis kobbâkammuuh. (Kove karvakenkä 4)
Taan kooveest kaamâs lii stellejum neskimlyevdi oolâ. Kamâsijd kalga neskiđ jiehhein. (Kove näskäys)
Taan kooveest kamaseh láá ostodemmuddoost. Uási tain láá jo ostočääsist. (Kove näskäys 2)

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ; Skábma, Yle Sápmi Unna Junna

Luođimnáál tiätuvuárháh:
ak cahalig.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Maainâs: Anne Seipiharju

Savâstâllâmfáádáh:
Mondiet čáhálig halijdij vyelgiđ meddâl pääihist?
Kuus sun varrij?
Maht čáhálig piergij ko sust iä lamâš pihtseh?
Mondiet čáhálig ij uástám uđđâ pihtsijd?
Mondiet čáhálig ij vuálgám meddâl keeđgiluámist?

Sáárgu mainâsist kove já juáđhi mainâs – maht čáháligán loopâst kiävá?

© ak. Anne Seipiharju