Šoŋŋâsäänih, tälvi

Šoŋŋâsäänih, tälvi

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Sänilisto: ak šoŋŋâsäänih tälvi.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak šoŋŋâsäänih tälvi.pdfns šõŋŋsääʹn täʹlvv.pdfds dálkesánit dálvi.pdf

Kuurnik

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Kuurnik

© Sámediggi – Samedigge -Sääʹmteʹǧǧ

ns kuuʹrniǩväʹšnn.pdf

Kuuʹrniǩ


Koškepuško

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Koškepuško

Tiettih-uv:
Tovle iä lamâš puolâšcuheh, kost siäiluttiđ kuolijd (teikkâ piärguid) te tondiet toid ferttii kuškâdiđ vâi toh siäiluččii keesi paijeel
Puškoid kuškâdeh kiđđuv talle ko iä lah innig nuuvt puollâšeh
Koškepuško kevttii tovle ruttân. Talle ko kunâgâs haldâšij Suomâst te koškepuškoigijn puovtij mäksiđ viäru kunâgâs sundeid. Ovdâmerkkân 1550-lovvoost oovtâ sämmilij viäru lâi 60 kg koškepuško ivveest.

Videost uáiná, maht kuškâdiđ puško.
Pyevtitteijee: Sämitigge, Kuáti-proojeekt 2016

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

Koškepuško

Kåʹšǩǩnuʹǩǩeš

Goikehávga


Purrâmâš

Purrâmâš

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Sänilisto: ak purrâmuš.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak purrâmuš.pdfns porrmõšsannõs.pdfds borramušsánit.pdf

Sarepiirak

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Sarepiirak

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak sarepiirak.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Ravvuu mield puávtáh rähtiđ meiddei saremuffinsijd

Amnâseh
Vuáđđu:
200 grammâ vuojâ dahje margarijni
2 dl sukkâr
2 känimane
4 dl nisujáávuh
4 tejâpastem tievâ liäibumpulver
2 tejâpastem tievâ vaniljasukkâr

Tievâdâs teikkâ paajaaš
1 litter sareh
2 dl suvrâlahcâ
1 dl sukkâr
2 känimane

Raavâ:
Vuosmužžân koolgah fiärruđ suptân timmâ margarijni/vuojâ já sukkâr. Lasseet toos känimoonijd ovtâi siämmást ko fiäruh. Siävut talle jáávuid oohtân já lasseet tááigán. Täigi lii vaalmâš já tom sáátáh njuottâđ peeldi oolâ teikkâ kákkuvuormân.
Tievâdâsâst lebbee vistig soorijd tääigi oolâ. Talle fiäru suvrâlaavcâ, sukkâr já moonijd oohtân. Leškii täsivis siävuttâs soorij oolâ. Talle puávtáh pieijâđ kááhu uuvnân. Pasa kááhu 200C asteest suulân 30 – 40 minuttid.

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak sarepiirak.pdfns sââʹrršäʹŋǧǧ.pdfds sarritgáhkku.pdf

Piärgui kuškim

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Piärgui kuškim

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak koškepiärgu.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Raavâ: Mika Keskitalo, Vuáčču

 

Säänih:
Ertpeeli – kylki
čuárbpeeli – paisti (pakara/reisi)
čuámáttâs – lapa
sielgitekki – selkäliha
kuocâgiđ – mädäntyä
rovisältti – karkeasuola

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak koškepiärgu.pdfds goikebiergu.pdf

Kozzâmäälis já ođđâmij vuoššâm

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Kozzâmäälis já ođđâmij vuoššâm

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak ođđâmeh.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Raavâ: Maarit-Anni Länsman Áŋŋelist.

 

Säänih:
oođâ, ođđâm – luuydin
nuurâs – konttiluu (ylin lavassa t. paistissa)
njiecâkkâs – konttiluu (alin takajalassa)
čuožžâmâs – konttiluu (ylin takajalassa)
kozzâ, koozâh – kavio, kynsi
kumppâstiđ – tehdä kumpuksia/veripalttuja
kuolgâ – karva
tarjâđ, tárjá – pystyä tekemään kuumuudesta huolimatta
čieskâđ – halkoa

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak ođđâmeh.pdfns ođđmi ǩeʹttemõš.pdf

Márfum

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Márfum

Luođđimnáál tiätuvuárháh:

Raavâ: ak márfum.pdf
Sänilisto: ak márfumsäänih.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

 

Áilu márfu -video
Kukkodâh: 2:16
Pyevtitteijee: Algâalmugij elleekovekuávdáš Skábma ja Yle Unna Junná
Fáárust: Áilu Näkkäläjärvi ja Anni Näkkäläjärvi

 

Savâstâllâmfáádáh:
Mii lii márfum?
Mast maarfijd uážžu?
Maid kalga pieijâđ märfitááigán?
Maid Áilu parga ovdil ko lasseet voorâ?
Muštâvetteđ-uv maarfij nomâttâsâid?
Maht maarfijd kalga vuoššâđ?
Mondiet Aailu mielâst määrfih láá njálgáh?

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak márfum.pdfak márfumsäänih.pdfns märfstõõllmuš.pdfds márfun.pdfds márfunsánit.pdf

Áilu márfu


Čunoikákku

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Čunoikákku

Luođđimnáál tiätuvuárháh:
Raavâ: ak čunoikákku.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Amnâšeh:
3 mane
2 dl sukkâr
200 g vuojâ
2,5 dl pottáákjáávuh
1 tp liäibumjáávuh
2 tp vaniljasukkâr

Puávtáh lasettiđ tááigán meiddei rusinaid.

Passeem:
Uuvnâst 175C / 1 tijme

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak čunoikákku.pdf

Čuhčâ já ton pahheem

Šooŋâ ennustem

Saamelaisen kalenterin merkkipäivät

Čuhčâ já ton pahheem

Videost ákku čáittá, maht kalga čuuvčá pahheeđ.
Stivrejeijee: Kirsti Länsman
Pyevtitteijee: Säämi máttááttâskuávdáš, YES-proojeekt (2008)
Fáárust: Birit-Kirsti Länsman, Hillá ja Jenna Portti.

 

Savâstâllâmfáádáh:
Mii lii čuhčá?
Kost čuhčá oro?
Maggaar čuuvžâ lii uáiniđ?
Maggaar jienâ čuuvčást lii?
Maid tot porá?
Kuás já kost olmooš táválávt uáiná čuuvčáid?
Maggaar ävkki tast lii ulmuid?

Savâstâllâmfáádáh videost:
Maid ákku toovâi čuddust?
Nabai moos ákku keevtij tolgijd?
Maid čuhčá lâi puurrâm?

Tiettih-uv:
Čuhčá lii Suomâ stuáárráámuš meccikänilodde
Kuáppil lii niŋálâs čuhčá
Čuhčá lii Koskâ-Suomâ eennâmkoddelodde
Jis kiinii ij kuldâl já lättee jiermittemeh te puáhtá ettâđ, ete “Tun kal lah ubâ čuhčá”

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

Árbi