Suuvdâr eemeed kiähtulaavlâ

traditional
jurgâlâm: Heli Aikio

Kiähbâ tuoi leppee tuoi nuorâ kaandah
jiem mun kal tuubdâ tunnuu?
Piupali paupali piupali paupali
jiem mun kal tuubdâ tunnuu?

Nubbe lii vissâ paapâ kandâ
já nubbe lii tubdâmettum
Piupali paupali piupali paupali
nubbe lii tubdâmettum

Leppee-uv puáttám leppee-uv puáttám
kammuidâd tääl viežžâđ?
Piupali paupali piupali paupali
kammuidâd tääl viežžâđ?

Suuvdâr lii vuálgám ubâ ookon
Kaamâsân kammuid kuárruđ
Piupali paupali piupali paupali
Kaamâsân kammuid kuárruđ

Puáttee talle puáttee ohhoost
kammuidâd koijâdâllâđ
Piupali paupali piupali paupali
kammuidâd koijâdâllâđ

Mannee tiervân mannee tiervân
pappâlân tiervvuođah
Piupali paupali piupali paupali
pappâlân tiervvuođah

Ellee koomeet mielkkispaanjâ
viäskárist monâdijnâd
Piupali paupali piupali paupali
viäskárist monâdijnâd

© su. traditional/ak. Heli Aikio

Luođimnáál tiätuvuárháh:

Säänih: ak_maati_auto.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Timpan auto

nuottâ já säänih: Sirkka Kosonen – Eila Hartikainen
jurgâlâm tavekielân: Veikko Holmberg
jurg. tavekielâst Heli Aikio

Mun teerpâm, mun tuoijuum, mun snikkárušám
Mun sáhháám já hiävláám já sajam návt
Mun mááláám já hervâttâm tom fiijnesin
Tääl auto lii vaalmâš já mun vuájám návt

Tuut-tuut karve tääl, Maati auto piško
huáppu huáppu lii, jiem mun vyerdiđ oostâ
stiivrâm já koosân, toid kal vájáldittim
tuut-tuut-tuut HUI!

Video pyevtitteijee: Säämi máttááttáskuávdáš
Fáárust: Annukka Hirvasvuopio-Laiti já Mihkku Laiti

© ds. Veikko Holmberg/ak. Heli Aikio/Ns. Raija Lehtola/kove. Aura Pieski

Mun dat gal lean
Tahhee: Ulla Pirttijärvi
jurg. Heli Aikio

Mun tot kal jo
lam tot luosâkunâgâs

Toppij muu vuogân tot
puoh stuárráámuš luosâ

Tääbbin val jo
puoh pyeremuš kyeli juuvâst

Tiänust val jo

Mun tot kal jo
lam tot luosâkunâgâs

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio

Biebmu dutnje attán
Ulla Pirttijärvi
jurg. Heli Aikio

Vyesi vyesi šadda
mun evvis tunjin addlâm
jehâlijd addlâm jyehi peeivi
ete tun tääl šodâččih

Hei jo lo la le lo la, hei jo lo le lo la
hei jo lo le hei jo lo, hei jo lo la le lo la

Kälbi – suoinijd addlâm jyehi peeivi
Säplig – vuástá addlâm jyehi peeivi
Kissá – mielhi addlâm jyehi peeivi
Kiärpáš – sukkâr addlâm jyehi peeivi
Čuoškâ – voorâ addlâm jyehi peeivi

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio

Nuotti: “Pieni maalari”

Sanat ja nuotti: Reino Helismaa

Käännös: Kerttu Vuolab

1.
Min áhkku duddjogođii oktii čuoivvatgápmagiid
ja mun su veahkehin.
Lei čuoivvat ivdni dego gumppes, dasa liikojin
ja nu dan čuohpadin.
Dat ovcci vuomi ruohtadii,
vel balddonassan holvvodii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ rávesolbmuid mielas ledjen dušše bilidan
daid čuoivvat gápmagiid.

2.
Ja áhkku geahčadattai muzet gámasgotturiid,
mun bálddas čohkkájin.
Mu millii girddii čuovgi, čáhppes biergogáranas,
ja danges duddjostin.
Dat áimmus girddii, loaŋkkistii,
ja ráđuiguin maid leaicidii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ ohpit ledjen ollesolbmuid mielas ciebadan
ja gul duorggaid ánssášan.

3.
Go áhkku čikŋagápm(ag)iid dárbbašii, son ozasttii
gabbagápmasiid.
Daid ivdni lei nu čeaskat dego dálverievssahis.
Mun vádjagohten dan.
Dat rissiid gaskkas livžžodii,
ja muohtaráiggis nohkastii.
Mun ieš gal oidnen dan!
Muht´ rávesolbmuid mielas vuot mun ledjen čurbošan,
rissi biergun skelbmošan.

4.
Mun sámeniibbiin čuollalin de geassebáiddiges
guottá olggožis.
Gal ollesolbmot geahččaledje bagadallat mu:
sii buot čiegadedje!
Dat duođaid vigge eastadit,
buot skieraid ovtto jávkadit,
ja niibbiid livkalit!
Vuoi issoras, man uhccán olbmot dorjot dáidaga!
Jos gii, de mun gal dieđán dan!

© su. Reino Helismaa/ds. Kerttu Vuolab

Čuánjágáá livđe

Čuánjágâš te čuánjá

te tot jo te kirdá

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Vuojâdeijee čuánjá

lodde tot jo lâi jo

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Pyereh tast láá čalmeh

puoh tot kal jo uáiná

lal-la-la-lal-laa

lal-la-lal-la-laa

Čohčuv tot jo kirdá

máádás tot jo mana

máádás tot jo mana

lal-la-la-lal-laa

Kuávžur livđe

Kuávžurâžžâ kuávžur

la-la-laa-laa-laa-laa

laa-laa-laa-laa-laa

laa-lal-la-la-lal-laa

Kuhes káibáš lâi jo

lal-laa-laa-laa-laa

Kirječuomâš lâi jo

laa-laa-laa

Ruopsisčuopâs lâi jo

lal-la-la-la-laa-laa

Tullâčalmaaš kirdáččij

laa-laa-laa

Tullâčalmaaš kirdáččij

la-la-laa-laa

© trad.

Sierâi nuurrâmlaavlâ (nuottâ: Lelut koppaan, kirjat hyllyyn..)
Sierah loovân, kirjeh ilddei, tääl mij čurgip puohah

Sierâi nuurrâmlaavlâ 2 (nuottâ: Jaakko-kulta)
Sierah loovân, kirjeh ilddei
čurgip tääl, čurgit tääl
Talle moonnâđ cissáđ, talle moonnâđ cissáđ
Olgos hei, olgos hei!

Kárvudâttâmlaavlâ (nuottâ: Jaakko-kulta)
Sáárá-nieidâ, Sáárá-niedâ
kuulah-uv, kuulah-uv?
Piejâ suhháid juálgán, piejâ suhháid juálgán
pimpelipom
(kistuid kietân, puuvsâid juálgán, pusseer pajalan jne.)

Kieđâipoossâm kuuhâs (melgâd hitásávt, vâi kiergân poossâđ olmânáál)
Kieđâid mun poosâm
suormâkooskâid poosâm
talle suormâkeejijd (uálgis kietâ)
já talle suormâkeejijd (čižet kietâ)
Pyereest kieđâid toidelâm
já talle vala kuškistâm

Uáđđimlaavlâ (nuottâ: Vuáttumlivđe)
Tääl lii äigi uáđđiđ, uáđđiđ, uáđđiđ
Vuoiŋâstep tääl váhá, vuoiŋâstep tääl váhá
Talle vaja maŋeláhháá sierâdiđ
Njaalgâ nahareh tääl, njaalgâ nahareh tääl

Sakaste 28.-29.9.2012

(Heli A. Ritva K. Satu A. Riitta V. & Anne K-A.)

© ak. Heli Aikio – Ritva Kangasniemi – Riitta Vesala – Anne Karhu-Angeli

Luođimnáál tiäturvuárháh:

Säänih: ak kolgâččij-uv tain poollâđ.pdf
Printtii teikkâ vuorkkii tiäturân

Kolgâččij-uv tain poollâđ (Galggašiigo dain ballat)
Tahhee: Ulla Pirttijärvi
jurg. Heli Aikio
(Hoŋkoŋ dohkká-CD)

Vuoi jis Säämist liččii
:;elefaantih já krokodiileh:;
kolgâččij-uvsun tain (te) poollâđ?

Vuoi jis Säämist liččii
:;leijoneh já kyevdih meid:;
kolgâččij-uvsun tain (te) poollâđ?

Heijoleloilale..

Vuoi jis Säämist liččii
:;čuárvinjuneh já apinah meid:;
kolgâččij-uvsun tain (te) poollâđ?

Luodâ paaldâst elefaantih čuážuččii,
juuvâst krokodiileh vuojâččii,
meecijn leijoneh njavâččii,
mievtâin kyevdih maigârdiččii
já tuoddâr vieltist čuárvinjuneh tancâččii.

© ds. Ulla Pirttijärvi/ak. Heli Aikio