Garjjá luohti
Nothing found.
Garjjá luohti
Garjja luohti
Gra-koo graa-koo graa-ko koo hei o loo le lo lei laa
balvvaid sisa girdila hei o loo le lo lei laa
Graa-koo graa-koo graa-koo koo hei o loo le lo lei laa
Giehpasoajit lo lei laa hei o loo le loo lei laa
Graa-ko ….
Muusiksääʹn
Nothing found.
Musikksääʹn
Laaddâmnalla:
Musiksääʹn: ns_sannõs_musikk.pdf
Printte tleʹbe ruõkk teâttmašiinan
Saǥstõõllmõš
Laaʹvjak-a- ton juoiggad, livđuđ leʹbe leuʹddjed?
Sååitak-a mõõnn-ne såittamneäʹvv?
Måkmid johss-sååitnid teâđâk?
Måkmid pååssamsååitnid teâđak?
Mäʹhtt feʹrttjak läullad, jõs laulli õhttvuõđâst lookk “pianissimo”?
Snimmõõǥǥ:
huuil ~ huill
kantele
(kellopeli) ns ?
ksylofoon
sääʹmrumbb ~ rumpp
rytmm-maan
triangel
ukulele
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Sämmilâš kalender merkkâpeeivih
Nothing found.
Sämmilâš kalender merkkâpeeivih
Sämmilâš kalender merkkâpeeivih
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Jie'llji nõõmtõõzz
Nothing found.
Jieʹ llji nõõmtõõzz
Žeeʹvet, Žeeʹvti da Jieʹllji nõõmtõõzz
Puäʒʒeʹčč = sââʹrves
Puäʒʒjeäʹnn = äldd
Puõccu pärnn = vueʹss
Sauʒʒeʹčč = viõrcc
Sauʒʒjeäʹnn = sauʒʒ
Saauʒ pärnn = lääʹbbes
Kaicceʹčč = kaiccviõrcc
Kaiccjeäʹnn = kaicc
Kaaicpärnn = kaicclääʹbbes
Heävašeʹčč = ååʹresheäʹvaš
Heävašjeäʹnn = njeʹnnlõsheävaš
Heäppašpärnn = heäppažââlǥaž
Käänneʹčč = ååʹreskäänn
Käännjeäʹnn = kääʹnn
Käänpärnn = kääʹnââlǧaž
Šââʹǩǩeʹčč = šââʹǩǩ
Šââʹǩǩjeäʹnn = njeʹnnjlõs šââʹǩǩ
Šââʹjjpärnn = šââǥǥaž
Kusseʹčč = vuâhss, sonn
Kussjeäʹnn = kuss
Kuzzpärnn = käʹlbb
Piânnaieʹčč = ååʹrespiânnai
Piânnaijeäʹnn = njeʹnnjõspiânnai
Pieʹnnepärnn = pieʹnneoođi
Kaasseʹčč = ååʹreskaass
Kaassjeäʹnn = njeʹnnjõskaass
Kaazzpärnn = kaazzoođi
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
Sää'm čeä'ppõs
Nothing found.
Saamelainen taide
Tä’st lij materiaal sää’m čeä’ppõõzzâst
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Raabblin kååʹđđmuš
Nothing found.
Raabblin kååʹđđmuš
Laaddâmnalla:
Sääʹnnlistt: ns_sannõs_raabbaltuejj.pdf
Printte leʹbe ruõkk teâttmašinan
Videost Raija koo’đđ lokkčooud ǩeâlggal
Puutteei: Sää’mite’ǧǧ, Kuáti-projekt (2015)
Tue’jjeei: Raija Lehtola
© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ
raabbâl
Dát gođus lea rájus beavddi alde vuordimin, ahte gii nu álgá duddjot.
raabbaltue'jj
Čuoldimis fas gođđojuvvo govus čuovvovaš govas oaidná. Dies šaddet čáppa almmáiolbmo vuoddagat. Govas oidnojit maiddái geahpa ja láiggit dahjege čuožžamat.
raabbaltue'jj
Paliskunnat
Nothing found.
Paliskunnat
Tiesitkö:
- Poronhoitoalue on laissa määritelty alue, jossa harjoitetaan poronhoitoa
- Poronhoitoalueeseen kuuluu koko Lappi lukuunottamatta Kemin, Tornion ja Keminmaan alueita. Lisäksi suurin osa Oulun alueesta kuuluu poronhoitoalueeseen
- Vuonna 1898 valtio velvoitti poronomistajat perustamaan maantieteellisin rajoin määritellyt paliskunnat eli palkiset. Jokainen poronomistaja kuuluu yhteen palkiseen ja maksaa sille vuosimaksua poromääränsä mukaan
- Poronhoitolaki määrittelee poronhoitajan oikeudet ja velvollisuudet omassa palkisessaan
- Jokaisella paliskunnalla on oma poroisäntä, joka johtaa paliskuntaa. Hänen lisäkseen hallintoryhmään kuuluvat varaporoisäntä, rahastonhoitaja ja hallitus, johon kuuluu neljä jäsentä
- Jokainen paliskunta kuuluu Paliskuntain yhdistykseen, joka ohjaa ja neuvoo paliskuntia, poronhoitajia ja kansalaisia
- Suomessa on yhteensä 56 paliskuntaa ja näistä 13 sijaitsee saamelaisalueella
- Suomen saamelaisalueen paliskunnat:
- Paistunturi
- Kaldoaivi
- Näätämö
- Muddusjävri
- Vätsäri
- Paatsjoki
- Ivalo
- Hammastunturi
- Sallivaara
- Muotkatunturi
- Näkkälä
- Käsivarsi
- Lappi
Muõtt- da jiõŋŋsääʹn
Nothing found.
Muõtt- da jiõŋŋsääʹn
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ
Šõõŋ spooʹvjummuš
Nothing found.
Šõõŋ spooʹvjummuš
Nuǩǩeš vuõivvsest vuäitt ǩiõččad
Nuʹǩǩeš vuõivâs čuäjat puõtti ǩieʹzz laautâsvuõđ. Jõs vuõivas lij kõssi, de abrr jiânnai da jõs lij seäǧǧ, teʹl lij kååʹšǩes ǩieʹss. Jõs õuddǩieʹjjest lij kõss võrrsuõnn da mâʹŋŋǩieʹčč lij sieʹǧǧ, teʹl alggǩieʹss lij abrrâi da loppǩieʹss lij košǩǩlâǥan.
Ääʹrheppeeiʹv šõŋŋmiârk
Ääʹrheppeiʹvv lij vääšnäi miârkkpeiʹvv. Ođđ Ääʹrheppeivv vueʹssmannu 18. peiʹvv.
Vueʹǩǩen lij čieʹlǩǩed, jos Ääʹrhep puätt toorkin, de Oorfan õs puätt paaiđin, leʹbe nuuʹbbiooʹri.
Oorfanpeiʹvv lij vueʹssmannu 25. peeiʹv. Päidd miârkât täst pakk šõõŋid da torkk čuäckksijd.
Voʹddõõtte čieʹlǩǩed še, štõ måkam lij Ääʹrheppeeiʹv šõŋŋ, nåʹkkmen peʹštt kuuitâǥ nieʹttel.
Ääʹheppeeiʹv vueʹss preugg, ǩiõkk kookk, määiʹhl kougg, peäʹss njââll da suäʹvvel koođđ.
Vuämm Ääʹrheppeiʹvv lij leämma vueʹssmannu 30. peeiʹv.
Jeeʹres šõŋŋmiârk
Jos čueʹnj kuâsttai Valpurpeeiʹv, de täʹlvv ij peeʹšt kuuʹǩǩ.
Jos suõvv maann vuaaʹlårra, teʹl šadd neeuʹresšõŋŋ.
Teʹl jos tieʹrmes maann tââvas, šõõŋ čuässa.
Leʹbe nääit: Jos pâjjan tieʹrmesåʹhtt viõsttrest da maann nuõrttja, teʹl šaʹdde čueʹcǩes šõõŋ.
Kalddi: Matti Morottaja, Karen Elle Gaup, Girjjo-Gárjjo
© ds. Maiju Saijets, ak. Matti Morottaja, ns. Raija Lehtola