Garjjá luohti

Nothing found.

Garjjá luohti

Garjja luohti

Gra-koo graa-koo graa-ko koo hei o loo le lo lei laa

balvvaid sisa girdila hei o loo le lo lei laa

Graa-koo graa-koo graa-koo koo hei o loo le lo lei laa

Giehpasoajit lo lei laa hei o loo le loo lei laa

Graa-ko ….


Muusiksääʹn

Nothing found.

Musikksääʹn

Laaddâmnalla:

Musiksääʹn: ns_sannõs_musikk.pdf
Printte tleʹbe ruõkk teâttmašiinan

Saǥstõõllmõš

Laaʹvjak-a- ton juoiggad, livđuđ leʹbe leuʹddjed?
Sååitak-a mõõnn-ne såittamneäʹvv?
Måkmid johss-sååitnid teâđâk?
Måkmid pååssamsååitnid teâđak?
Mäʹhtt feʹrttjak läullad, jõs laulli õhttvuõđâst lookk “pianissimo”?

Snimmõõǥǥ:

huuil ~ huill
kantele
(kellopeli) ns ?
ksylofoon
sääʹmrumbb ~ rumpp
rytmm-maan
triangel
ukulele

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ds musihkkasánitns musikksääʹnak muusiksäänih

Sämmilâš kalender merkkâpeeivih

Nothing found.

Sämmilâš kalender merkkâpeeivih

Sämmilâš kalender merkkâpeeivih
© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

ak merkkâpeeivihds sápmelaš kalendera mearkkabeaivvit

Jie'llji nõõmtõõzz

Nothing found.

Jieʹ llji nõõmtõõzz

Žeeʹvet, Žeeʹvti da Jieʹllji nõõmtõõzz

Puäʒʒeʹčč = sââʹrves
Puäʒʒjeäʹnn = äldd
Puõccu pärnn = vueʹss

Sauʒʒeʹčč = viõrcc
Sauʒʒjeäʹnn = sauʒʒ
Saauʒ pärnn = lääʹbbes

Kaicceʹčč = kaiccviõrcc
Kaiccjeäʹnn = kaicc
Kaaicpärnn = kaicclääʹbbes

Heävašeʹčč = ååʹresheäʹvaš
Heävašjeäʹnn = njeʹnnlõsheävaš
Heäppašpärnn = heäppažââlǥaž

Käänneʹčč = ååʹreskäänn
Käännjeäʹnn = kääʹnn
Käänpärnn = kääʹnââlǧaž

Šââʹǩǩeʹčč = šââʹǩǩ
Šââʹǩǩjeäʹnn = njeʹnnjlõs šââʹǩǩ
Šââʹjjpärnn = šââǥǥaž

Kusseʹčč = vuâhss, sonn
Kussjeäʹnn = kuss
Kuzzpärnn = käʹlbb

Piânnaieʹčč = ååʹrespiânnai
Piânnaijeäʹnn = njeʹnnjõspiânnai
Pieʹnnepärnn = pieʹnneoođi

Kaasseʹčč = ååʹreskaass
Kaassjeäʹnn = njeʹnnjõskaass
Kaazzpärnn = kaazzoođi

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

ak elleepeerâds eallibearasns jiõlljipiâr

Sää'm čeä'ppõs

Nothing found.

Saamelainen taide

Tä’st lij materiaal sää’m čeä’ppõõzzâst

© Sámediggi – Sämitigge – Sää´mte´ǧǧ

SU Saamelainen taideDS Sámi dáiddaAK Sämmilâš taaiđâNS Säʹmmlaž čeäʹppõs

Raabblin kååʹđđmuš

Nothing found.

Raabblin kååʹđđmuš

Laaddâmnalla:

Sääʹnnlistt: ns_sannõs_raabbaltuejj.pdf
Printte leʹbe ruõkk teâttmašinan

Videost Raija koo’đđ lokkčooud ǩeâlggal
Puutteei: Sää’mite’ǧǧ, Kuáti-projekt (2015)
Tue’jjeei: Raija Lehtola

© Sámediggi – Sämitigge – Sääʹmteʹǧǧ

raabbâl

raabbâl
Snimldõk: Aura Pieski

Dát gođus lea rájus beavddi alde vuordimin, ahte gii nu álgá duddjot.

raabbaltue'jj

raabbaltue'jj 2
Snimldõk: Maiju Saijets

Čuoldimis fas gođđojuvvo govus čuovvovaš govas oaidná. Dies šaddet čáppa almmáiolbmo vuoddagat. Govas oidnojit maiddái geahpa ja láiggit dahjege čuožžamat.

raabbaltue'jj

raabbaltue'jj
Snimldõk: Sakaste
ak Čyeldim já njuškottemak Čyeldim já njuškottem 2.pdfds Čuoldin- ja njuikkuhansánitns Raabblin koozzmöš

Paliskunnat

Nothing found.

Paliskunnat

Tiesitkö:

  • Poronhoitoalue on laissa määritelty alue, jossa harjoitetaan poronhoitoa
  • Poronhoitoalueeseen kuuluu koko Lappi lukuunottamatta Kemin, Tornion ja Keminmaan alueita. Lisäksi suurin osa Oulun alueesta kuuluu poronhoitoalueeseen
  • Vuonna 1898 valtio velvoitti poronomistajat perustamaan maantieteellisin rajoin määritellyt paliskunnat eli palkiset. Jokainen poronomistaja kuuluu yhteen palkiseen ja maksaa sille vuosimaksua poromääränsä mukaan
  • Poronhoitolaki määrittelee poronhoitajan oikeudet ja velvollisuudet omassa palkisessaan
  • Jokaisella paliskunnalla on oma poroisäntä, joka johtaa paliskuntaa. Hänen lisäkseen hallintoryhmään kuuluvat varaporoisäntä, rahastonhoitaja ja hallitus, johon kuuluu neljä jäsentä
  • Jokainen paliskunta kuuluu Paliskuntain yhdistykseen, joka ohjaa ja neuvoo paliskuntia, poronhoitajia ja kansalaisia
  • Suomessa on yhteensä 56 paliskuntaa ja näistä 13 sijaitsee saamelaisalueella
  • Suomen saamelaisalueen paliskunnat:
    • Paistunturi
    • Kaldoaivi
    • Näätämö
    • Muddusjävri
    • Vätsäri
    • Paatsjoki
    • Ivalo
    • Hammastunturi
    • Sallivaara
    • Muotkatunturi
    • Näkkälä
    • Käsivarsi
    • Lappi

Palgâseh.pdfBálgosat.pdf

Šõõŋ spooʹvjummuš

Nothing found.

Šõõŋ spooʹvjummuš

Nuǩǩeš vuõivvsest vuäitt ǩiõččad
Nuʹǩǩeš vuõivâs čuäjat puõtti ǩieʹzz laautâsvuõđ. Jõs vuõivas lij kõssi, de abrr jiânnai da jõs lij seäǧǧ, teʹl lij kååʹšǩes ǩieʹss. Jõs õuddǩieʹjjest lij kõss võrrsuõnn da mâʹŋŋǩieʹčč lij sieʹǧǧ, teʹl alggǩieʹss lij abrrâi da loppǩieʹss lij košǩǩlâǥan.

Ääʹrheppeeiʹv šõŋŋmiârk
Ääʹrheppeiʹvv lij vääšnäi miârkkpeiʹvv. Ođđ Ääʹrheppeivv vueʹssmannu 18. peiʹvv.
Vueʹǩǩen lij čieʹlǩǩed, jos Ääʹrhep puätt toorkin, de Oorfan õs puätt paaiđin, leʹbe nuuʹbbiooʹri.
Oorfanpeiʹvv lij vueʹssmannu 25. peeiʹv. Päidd miârkât täst pakk šõõŋid da torkk čuäckksijd.
Voʹddõõtte čieʹlǩǩed še, štõ måkam lij Ääʹrheppeeiʹv šõŋŋ, nåʹkkmen peʹštt kuuitâǥ nieʹttel.
Ääʹheppeeiʹv vueʹss preugg, ǩiõkk kookk, määiʹhl kougg, peäʹss njââll da suäʹvvel koođđ.
Vuämm Ääʹrheppeiʹvv lij leämma vueʹssmannu 30. peeiʹv.

Jeeʹres šõŋŋmiârk
Jos čueʹnj kuâsttai Valpurpeeiʹv, de täʹlvv ij peeʹšt kuuʹǩǩ.
Jos suõvv maann vuaaʹlårra, teʹl šadd neeuʹresšõŋŋ.
Teʹl jos tieʹrmes maann tââvas, šõõŋ čuässa.
Leʹbe nääit: Jos pâjjan tieʹrmesåʹhtt viõsttrest da maann nuõrttja, teʹl šaʹdde čueʹcǩes šõõŋ.

Kalddi: Matti Morottaja, Karen Elle Gaup, Girjjo-Gárjjo

© ds. Maiju Saijets, ak. Matti Morottaja, ns. Raija Lehtola